pozitif psikoloji kavramları

Kendini Değerli Hissetmenin Psikolojisi: Öz-Saygı

Mayıs 7, 2020 admin

Öz-saygı, adı üstünde kişinin kendisine ve özüne saygı duyması, kendisini değerli, yeterli ve önemli hissetmesidir. Bir başka deyişle öz-saygı, bireyin kendisine karşı duyduğu sevgi, saygı, güven ve beğeni duygularını içermektedir. Kendisine karşı bu şekilde olumlu değerlendirme ve tutum içindeki kişi doğal olarak sevilmeye ve beğenilmeye de layık olduğunu düşünür. Bu yazıda kendini değerli hissetmenin psikolojisini yani öz-saygıyı ele alacağız. Öz-saygı konusu, psikoloji alanında üzerinde en çok araştırma yapılan konulardan birisidir. Alanyazında, öz-değer ve benlik saygısı şeklinde de geçer. Öylesine kritik bir kavramdır ki, ruh sağlığının hem negatif hem de pozitif…

Pozitif Psikoloji Kavramları

Kasım 8, 2016 admin

Pozitif psikoloji bir mutluluk bilimi midir? Bu soruya hem evet hem hayır cevabını verebiliriz. Evet, çünkü mutluluk konusu pozitif psikolojinin en temel araştırma konularından bir tanesidir. Hayır, çünkü pozitif psikoloji yalnızca mutluluğu araştıran bir bilim dalı değildir. Pozitif psikoloji, insanın olumlu özelliklerine, güçlü yanlarına ve erdemlerine odaklanan bir disiplindir. Bu itibarla da, sıradan normal insanla ilgili konular pozitif psikolojinin kapsamında değerlendirilebilir. Peki, pozitif psikolojinin psikolojik rahatsızlıklara ve olumsuz yaşam olaylarına bakışı nasıldır? Pozitif psikoloji, psikolojik rahatsızlıkları ve yaşamdaki olumsuzlukları reddetmez ve bunların hayatın bir parçası olduğunu kabul eder. Bu yaklaşımın…

Kendini Toparlama Gücü: Psikolojik Sağlamlık

Ekim 20, 2016 admin

Hacıyatmazları bilir misiniz? Hani şu çocukların oynadığı, bir türlü devrilmeyen, her düşüşünde tekrar kalkan oyuncakları? Bir de dengeli kayıklar vardır. Sallanan ama devrilmeyen ve batmayan kayıklar. Bu hacıyatmazlar gibi ya da kayıklar gibi insanlar da var. Bu insanlar, başlarına kötü bir şey geldiğinde, üzüldüklerinde ya da bir travmaya maruz kaldıklarında sallanırlar ama düşmezler. Bu tür insanların durumunu psikolojik sağlamlık kavramıyla ifade ediyoruz. Psikolojik sağlamlık yerine alanyazında kendini toparlama gücü ya da yılmazlık gibi kavramlar da kullanılıyor. Temel olarak, bireyin esnek olmasını, zorluklar karşısında güçlü kalabilmesini ve yaşanan sarsıntıdan sonra toparlanabilmesini…

Şimdide Kalabilme Becerisi: Farkındalık

Ekim 20, 2016 admin

“Köprüyü geçmişim ama hiç fark etmedim. Ne zaman geçtim hiç hatırlamıyorum bile” “Önümdeki tabaktaki yemek bitmiş ancak, onunla ilgili hiçbir tat hatırlamıyorum” “Arabamı sürüp, kendimi eve attım, ama yoldaki hiçbir şeyi hatırlamıyorum. Sanki ben sürmemişim gibi arabayı” Yukarıdakilere benzer durumları siz de sık sık yaşıyor musunuz? Hızlı ve stresli yaşam, çoğu zaman yaşadığımız an’ı kaçırmamıza neden olabiliyor. Bedenimiz bir yerde bulunurken, ruhumuz ve kafamız başka bir yerde olabiliyor. Ruhumuzu ve bedenimizi şimdiki ana getirebilmek de özellikle öznel iyi oluşumuz (mutluluk) için önem arz ediyor. İşte bunun psikoloji literatüründe bir adı…

İnsan İlişkilerinin Yeni Bilimi: Sosyal Zeka

Ekim 14, 2016 admin

Ne kadar zekisiniz? sorusunu genellikle akademik zeka (IQ) için sorarız. İnsan ilişkilerinde ne kadar zekisiniz? diye soracak olursak ortaya “sosyal zeka” çıkar. Sosyal zekâ, insan ilişkilerinin bilimi olarak nitelendirilebilir. Psikoloji literatüründeki tanımına bakacak olursak sosyal zekâ, diğer insanları anlama ve insan ilişkilerinde ustaca davranma olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım temelde iki bileşenden oluşmaktadır: (1) insanları anlama (2) insan ilişkilerinde ustaca davranma. Birinci boyut olan insanların anlama, sosyal zekânın bilişsel boyutunu oluştururken, ikinci boyut olan ilişkilerde ustaca davranma ise, sosyal zekânın performans boyutunu oluşturmaktadır. Sosyal zekâ neden önemlidir? Kişilerarası ilişkiler fiziksel ve…

Psikolojik İyi Oluş

Ekim 13, 2016 admin

Ruh sağlığı yerinde bir insan hangi niteliklere sahip olmalıdır? Kime ruhsal açıdan sağlıklı diyebiliriz? Benim depresyonum, anksiyete bozukluklarım ya da başka psikolojik rahatsızlıklarım yoksa ruhsal açıdan sağlıklı mıyımdır? Psikolojik iyi oluş nedir? Dünya Sağlık Örgütü, ruh sağlığını, “bireyin kendi yeteneklerinin farkında olması, yaşamında oluşan stresin üstesinden gelebilmesi, iş yaşamında üretken ve faydalı olabilmesi ve yetenekleri doğrultusunda toplumuna katkı yapması’’ olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımda, bireyin ruhsal hastalıklarının olmamasına ek olarak, kendini bilen, stresle baş edebilen, üretken ve çevresine katkı sağlayabilen bir birey olması halinde ruh sağlığının iyi kabul edilebileceği belirtilmektedir. Psikoloji…

Mental İyi Oluş

Ekim 11, 2016 admin

Mental iyi oluş kavramı, pozitif psikoloji çalışmaları kapsamında, son zamanlarda tekrar gündeme gelen kavramlardan birisidir. Mental iyi oluşla kastedilen “ruh sağlığı yerinde insan”dır. Bu kavramı daha net bir şekilde anlayabilmemiz için, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) sağlığı ve ruh sağlığını nasıl tanımladığına bakmamız gerekir. DSÖ’ye göre sağlık, sadece hastalık ve sakatlık halinin olmayışı değil, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali olarak tanımlamaktadır. Yine aynı örgüte göre mental sağlık ise, bireyin kendi yeteneklerinin farkında olması, yaşamında oluşan stresin üstesinden gelebilmesi, iş yaşamında üretken ve faydalı olabilmesi ve yetenekleri doğrultusunda…

Bir Psikolojik İyi Oluş Kaynağı Olarak Özgecilik

Ekim 5, 2016 admin

Özgecilik kavramı, içerisinde bir incelik ve yücelik barındıran, toplumsal yaşam için hayati önemde bir kavramdır. Özgecilik, alturizm, diğerkamlık, isar, hubbugayr ya da elseverlik gibi isimlerle de ifade edilmektedir. Özgeciliğin özünde, iyilik yapma, yardımseverlik, özveri, cömertlik, empatik olma, merhamet, gönüllülük ve paylaşma vardır. Özgecilik TDK sözlüğünde, çıkar gözetmeksizin başkalarının iyiliği için özveride bulunmayı bir ilke olarak benimseyen ahlaki tutum ve görüş olarak tanımlanmaktadır. Kavram, Selçuk Budak tarafından hazırlanan psikoloji sözlüğünde ise, bireyin kendini düşünmeden, dışarıdan bir ödül beklemeden, hatta bazen kişisel bir bedel ödeyerek, başkalarının çıkarını ve iyiliğini düşünme şeklinde tanımlanmıştır.…

Entelektüel İyi Oluş

Eylül 29, 2016 admin

Pozitif psikoloji ile ilgili sevdiğim kavramlardan birisi de “entelektüel iyi oluş”tur. Entelektüel kavramı, TDK sözlüğünde “bilim, teknik ve kültürün değişik dallarında özel öğrenim görmüş (kimse), aydın, münevver” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımı daha da genişletecek olursak entelektüel bireyler, bilgi ve kültür düzeyi yüksek, meraklı, öğrenme aşkıyla dolu, deneyimlere açık, sıra dışı yaşam becerilerine sahip ve yaratıcı bireylerdir. Entelektüel iyi oluşla ilgili donanımlara dikkat edilecek olursa hemen hepsinin zihinsel faaliyetlerle ilgili olduğu görülecektir. Bu zihinsel faaliyetler insanın “bilme ve anlama ihtiyacı” ile ilgilidir. Bu ihtiyaç, bir öğrenme makinası olarak nitelendirebileceğimiz insanın üst…

Psikolojik İyi Oluş ve Şükran Duyma

Eylül 26, 2016 admin

Pozitif psikolojinin ilgi çekici konularından birisi de “şükran duyma”dır. Türkçe bilimsel çalışmalarda şükran yerine “minnettarlık” ifadesi yaygın olarak kullanılsa da şükran duyma ya da şükretme gibi ifadeler daha anlaşılır görünmektedir. Ayrıca “minnettarlık” ifadesi “minnet etme”, borçlu hissetme gibi bir çağrışım yaptığından dolayı kişilerde olumsuz bir algıya da neden olabilmektedir. Şükretmek, mutluluğa katkısı belirlenen ve bireylerin ruh hallerini ölçülebilecek şekilde değiştiren ve etkileyen bir etkendir. Şükretmenin özünde, bilme, farkına varma ve takdir etme vardır. Mutlulukla ilgili araştırmalarda, bireylerin hayatlarındaki olumlu değişikliklere – onları mutlu eden olay ya da durumlara – bir süre sonra alıştıkları ve söz…